Phòng ngừa bệnh
xơ gan
Xơ gan là khi cấu trúc bình thường
của gan bị biến đổi và thay thế bằng mô xơ sẹo không còn chức năng, thường gây
ra bởi quá trình viêm kéo dài tại gan do nhiều bệnh lý khác nhau như xơ gan do
ứ mật; hóa chất, thuốc; thiểu dưỡng; ký sinh trùng; rối loạn chuyển hóa… nhưng
thường gặp nhất là tình trạng lạm dụng rượu và nhiễm virut viêm gan. Các thương
tổn trong xơ gan thường không thể hồi phục được nhưng hoàn toàn có thể làm chậm
hoặc ngăn cản các thương tổn này bằng việc điều trị hợp lý.
Các giai đoạn của xơ gan cổ chướng
Trước
khi bị xơ gan, hầu hết bệnh nhân đều có tiền sử mắc các bệnh lý gan mật
như: viêm gan do virut, nghiện rượu… sau đó các triệu chứng xơ gan cổ chướng bắt đầu xuất hiện.
Người ta chia xơ gan làm 2 giai đoạn chính:
Giai
đoạn sớm (giai đoạn tiềm ẩn): ở thời kỳ này, các triệu chứng của bệnh rất
nghèo nàn. Người bệnh chỉ thấy hơi đau ở hạ sườn phải, bụng trướng nhẹ, xuất
hiện sự giãn các vi mạch ở cổ, mặt… Nhiều trường hợp không có các triệu chứng
lâm sàng, người bệnh vẫn lao động, học tập bình thường. Giai đoạn này dài hay
ngắn tùy thuộc vào từng bệnh nhân, có thể vài tuần, vài tháng, thậm chí vài
năm. Chính vì không có những biểu hiện rõ rệt hay không có biểu hiện gì nên
người bệnh chủ quan, không đi thăm khám, không có chế độ ăn uống sinh hoạt hợp
lý, nhiều người vẫn dùng rượu, bia, thuốc lá, sử dụng những chất không có lợi
cho gan… làm cho bệnh càng có cơ hội bùng phát mạnh ở giai đoạn tiếp theo.
Giai
đoạn muộn (giai đoạn mất bù): Đây là giai đoạn có nhiều triệu chứng rõ rệt nên
bệnh nhân mới đi khám. Biểu hiện rõ rệt nhất là ở hai hội chứng suy
gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Do tình trạng xơ hóa làm chức năng gan bị suy
giảm, dẫn đến hiện tượng người bệnh mệt mỏi, chán ăn, gầy sút, rối loạn tiêu
hóa, ăn không tiêu, sợ mỡ, rối loạn đại tiện. Bên cạnh đó, bệnh nhân dễ bị chảy
máu dưới da và niêm mạc, như chảy máu cam, chảy máu chân răng. Một số trường
hợp da bệnh nhân bị sạm đen do lắng đọng sắc tố hoặc vàng mắt, vàng da
kèm theo ngứa, nhất là trường hợp xơ gan do ứ mật.
Dấu hiệu nổi bật của xơ gan cổ chướng
Phù
là một triệu chứng nổi bật của bệnh xơ gan. Lúc đầu là
phù hai chi dưới, về sau gan suy nhiều có thể bị phù toàn thân. Ngoài ra, xơ
gan cũng ảnh hưởng đến chức năng nội tiết của cơ thể. ở nam giới là tình trạng
giảm ham muốn tình dục, teo tinh hoàn, vú to ra. Đối với nữ, đó là tình trạng
rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh.
Tình
trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa thường biểu hiện bằng hiện tượng tuần hoàn bàng
hệ. Lúc đầu chỉ mới là các tĩnh mạch nổi lờ mờ ở vùng mũi ức và hạ sườn phải,
sau đó phát triển rõ dần, có khi nhìn thấy từng búi tĩnh mạch nổi lên. Lúc này
bệnh nhân có thể bị trĩ nội, trĩ ngoại, xuất huyết tiêu hóa do vỡ các tĩnh mạch
ở thực quản và dạ dày. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa làm cho bệnh nhân bị cổ chướng,
bụng bệnh nhân trương phình. Chọc hút dịch cổ trướng thường có màu vàng, nếu có
màu hồng thì xơ gan có thể bị ung thư hóa.
Khi
đã có những biểu hiện của giai đoạn muộn thì gan không còn cơ hội phục hồi nữa,
bệnh rất ít tiên lượng điều trị, có đến 60% bệnh nhân tử vong trong năm đầu
tiên, trên 80% tử vong trong vòng hai năm và chỉ có 6% tỉ lệ bệnh nhân sống quá
3 năm. Bệnh nhân tử vong vì những biến chứng như: nhiễm khuẩn, chảy máu tiêu
hóa và hôn mê gan.
Các
tác nhân gây bệnh
Nguyên
nhân của bệnh xơ gan có rất
nhiều. Hay gặp nhất là xơ gan sau viêm gan virut A, B, C. Trong đó nổi bật nhất
là tình trạng viêm gan B virut. Đây là bệnh có tỉ lệ mắc rất cao ở nước ta,
khoảng 10-20% dân số nhiễm virut này. Bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, truyền
máu và từ mẹ sang con. Biến chứng của bệnh không chỉ là xơ gan mà còn ung thư
gan. Xơ gan cũng có thể do tình trạng ứ mật kéo dài, do viêm tắc đường mật do
sỏi hoặc do ký sinh trùng, do viêm nhiễm. Suy tim, sán lá gan cũng là những
nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Biến chứng nặng nề nhất của nghiện rượu là xơ
gan, thói quen không tốt này làm tỉ lệ xơ gan thường thấy ở nam giới trung niên
hơn nữ giới.
Phòng bệnh xơ gan
Xơ
gan là bệnh không hồi phục được, việc điều trị rất khó khăn. Hiện nay, người ta
đang áp dụng biện pháp ghép gan, tuy nhiên biện pháp này rất tốn kém, yêu cầu
kỹ thuật hiện đại. Ở nước ta, kỹ thuật này chỉ mới đang là những bước đi ban
đầu. Do vậy biện pháp tốt nhất là phòng bệnh. Mọi người cần thực hiện các biện
pháp ngăn chặn sự lây lan của các bệnh viêm gan do virut (không quan hệ tình dục
bừa bãi, không dùng chung bơm kim tiêm…), cần tiêm phòng vaccin viêm gan, đặc
biệt là vaccin viêm gan B cho trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó phải điều trị triệt để
các bệnh có thể gây xơ gan như suy tim, viêm gan, sỏi mật.
Ngoài những phương thức trên bệnh nhân xơ gan nên có chế độ
ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên. Tránh những đồ ăn có hại cho gan như:
rượu bia, thuốc lá, các chất có cồn, chất kích thích. Nên ăn nhiều chất xơ có
lợi cho gan.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét